W centralnej Ukrainie, za Zbruczem, zamieszkują polskie społeczności, które w warunkach długotrwałej izolacji zachowały pewne tradycje kultury społecznej i duchowej, nadal kształtujące ich tożsamość. Kultura tych polskich diaspor jest przedmiotem monografii, ukazującej życie Polaków i Ukraińców w wiejskich i małomiasteczkowych skupiskach pod Chmielnickim (dawny Płoskirów) oraz w okolicach Żytomierza. Wizerunek własny Polaków — obywateli niepodległej Ukrainy i ich obraz w oczach ukraińskich sąsiadów przedstawione zostały w kontekście religijności, społecznego podziału na szlachtę i Mazurów, zwyczajów rodzinnych i towarzyskich (m.in. przenikania się i zderzania świąt w dwóch obrządkach, roli rozbudowanych zwyczajów pogrzebowych, rytualnego znaczenia alkoholu), ludowego lecznictwa. Szeroko uwzględniona została duchowa sfera kultury: symbolika wierzeń religijnych, apokryfów i podań lokalnych, typy modlitwy, wyobrażenia eschatologiczne, cuda i znaczenie świętych obrazów. Obok charakterystyki lokalnych autorytetów oraz przykładów przenikania się kultur opisane zostały niektóre z tlących się konfliktów: problemy etniczne i wyznaniowe rodzin mieszanych oraz bliskich sąsiadów, zderzenie tradycyjnej religijności z nowymi ruchami religijnymi, konfrontacja idealistycznych wyobrażeń o Polsce z aktualną rzeczywistością.Kluczem do kulturowej charakterystyki jest specyficzny język rozmówców, który prezentują liczne cytaty z rozmów, zarejestrowanych w latach 1997-2001 podczas badań zorganizowanych przez Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW (zgromadzony wówczas unikatowy zbiór dokumentacji etnograficznej stanowi podstawę monografii).